Wijzigingen in het (internationaal) huwelijksvermogensrecht

Ja, ik wil! (Maar wat dan?)
Een tweetal wijzigingen in het (internationaal) huwelijksvermogensrecht

Indien twee mensen trouwen, geeft de wet spelregels die gelden tussen de echtgenoten. Het  recht bepaalt onder andere wie van de echtgenoten waar recht op heeft. Indien een huwelijk internationale aspecten heeft, bepaalt eerst het Europese recht welk recht van toepassing is, en dit hoeft niet automatisch het Nederlandse recht te zijn.  In het afgelopen anderhalf jaar hebben zich zowel op Nederlands als op Europees niveau enkele belangrijke wijzigingen voorgedaan.

Het Nederlandse recht: de wettelijke beperkte gemeenschap van goederen
Indien een Nederlands echtpaar vóór 1 januari 2018 in het huwelijk is getreden en voorafgaand het huwelijk niet naar de notaris is geweest om huwelijkse voorwaarden te maken, is het echtpaar op grond van de Nederlandse wet in de algehele gemeenschap van goederen gehuwd. Op grond van de algehele gemeenschap van goederen zijn álle bezittingen en schulden van de echtgenoten samen. Met ingang van 1 januari 2018 is het wettelijke regime niet meer de algehele, maar de beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent voor echtparen die elkaar na deze datum het ja-woord geven (of een geregistreerd partnerschap aangaan), dat dit nieuwe wettelijke regime van de beperkte gemeenschap van goederen voor hen van toepassing is. Op grond van deze beperkte gemeenschap van goederen delen echtgenoten de bezittingen en schulden die zij voor het huwelijk hadden niet automatisch met elkaar.

Een voorbeeld: Jan en Klaartje hebben elkaar ontmoet toen zij 45 en 41 jaar waren. Op dat moment was Jan al eigenaar van een vakantiehuis in Frankrijk. Het huis staat in het Franse Kadaster op zijn naam geregistreerd. Indien Jan en Klaartje in 2015 met elkaar trouwen en zij hebben geen huwelijkse voorwaarden gemaakt, ‘valt’ ook de Franse vakantiewoning van Jan in de algehele gemeenschap van goederen, en is deze voor de helft van Klaartje. Bij echtscheiding zal de vakantiewoning moeten worden verdeeld tussen hen beiden. Bij het overlijden van Jan of Klaartje maakt de helft van de woning deel uit van de nalatenschap.
Indien Jan en Klaartje op 21 februari 2018 met elkaar in het huwelijk treden, blijft Jan de enige eigenaar van de Franse vakantiewoning. Jan en Klaartje kunnen op ieder moment volgens het Nederlandse recht naar de notaris gaan om in huwelijkse voorwaarden andere afspraken vast te leggen.

Europees huwelijksvermogensrecht
In het bovenstaande voorbeeld zijn Jan en Klaartje Nederlanders, trouwen zij in Nederland en wonen zij in Amsterdam. Maar wat als het voorbeeld wijzigt naar François en Klaartje? Wat als Klaartje verliefd werd op een Fransman? Wat als Jan en Klaartje na een aantal jaren in Amsterdam te hebben gewoond emigreren naar La douce France? Wat als zij in Frankrijk zijn gehuwd en een aantal jaren daar gewoond hebben? In die gevallen is er sprake van een huwelijk met grensoverschrijdende gevolgen. Dit betekent dat niet zomaar op grond van het Nederlandse Burgerlijke Wetboek kan worden bepaald welk recht er van toepassing is op het huwelijk tussen een echtpaar.  
Tot 29 januari 2019 hanteerde ieder land eigen regels, dit zijn de regels van het Internationale Privaatrecht. Een geschil (bijvoorbeeld bij echtscheiding of overlijden) over een internationaal huwelijk kan in Nederland tot een andere uitkomst leiden dan indien hetzelfde probleem aan een Franse rechter wordt voorgelegd.

Op 29 januari 2019 is de Europese huwelijksvermogensrechtverordening van kracht geworden. Deze Verordening geldt voor echtgenoten die een huwelijk sluiten met grensoverschrijdende aspecten op of na 29 januari 2019, of na deze datum hun huidige huwelijkse voorwaarden wijzigen. Deze Verordening is van kracht in 18 Europese lidstaten (waaronder Nederland en Frankrijk), waardoor de gevolgen van een internationaal huwelijk, in alle lidstaten hetzelfde worden geregeld. Op grond van deze Verordening wordt vastgesteld welk recht er op het huwelijk van toepassing is – vervolgens kan worden gekeken naar wat de inhoud is van dat recht.

In ons voorbeeld geldt dat dat indien François (Fransman) en Klaartje (Nederlandse)  in 2019 in Nederland trouwen en in Amsterdam gaan wonen het Nederlandse huwelijksvermogensrecht van toepassing is. Trouwen zij in Amsterdam maar gaan zij in Frankrijk wonen, is het Franse recht van toepassing. Bij notariële akte kunnen zij eventueel zelf een rechtskeuze vastleggen.

Conclusie

Het recht dat op een huwelijk van toepassing is, bepaalt niet alleen de rechten en plichten tussen echtgenoten, maar ook wie van de echtgenoten waar recht op heeft. Bij het overlijden van een van de echtgenoten bepaalt het huwelijksrecht welk vermogen er in de nalatenschap valt. De tenaamstelling in het (Franse) kadaster, is hiervoor niet het enig bepalende feit.

Indien u vermogen heeft in Frankrijk, of er is sprake van een internationaal huwelijk (bijvoorbeeld door emigratie) is het dus een must om zich goed te laten informeren over de juridische gevolgen hiervan.

Desiree van den Hoonaard

Kandidaat-notaris bij Verhees notarissen

fransrecht@verheesnotarissen.nl

Kijk voor actuele nieuwsberichten ook op VerheesActueel